زونا (هرپس زوستر یا زوستر)

زونا چیست؟

Zona که هرپس زوستر یا زوستر تنها نیز نامیده می شود بثورات پوستی دردناکی است که اغلب با تاول همراه است. زونا توسط ویروس واریسلا زوستر یعنی همان ویروسی ایجاد میشود که باعث بروز آبله مرغان می گردد. پس از ابتلا به ابله مرغان، ویروس در بدن شما  میماند و میتواند بعدها در زندگی باعث ایجاد زونا شود.

از شخص دیگری که مبتلا به زونا است، نمی توان زونا گرفت. با این حال، کسی که تاکنون آبله مرغان نگرفته (یا واکسن آبله مرغان دریافت نکرده) ممکن است از کسی که زونا دارد آبله مرغان بگیرد.

بثورات پوستی زونا معمولاً فقط در یک طرف صورت یا بدن ظاهر شده و ظرف مدت ۲ تا ۴ هفته درمان  میشوند. علامت اصلی آن درد است که ممکن است شدید باشد. سایر علائم زونا ممکن است شامل تب، سردرد، لرز و ناراحتی معده باشد.

در موارد بسیار نادر،عفونت زونا ممکن است منجر به سینه پهلو(پنومونی)، مشکلات شنوایی، بینایی، التهاب مغز (آنسفالیت) یا مرگ شود.

در ۱ نفر از ۵ نفر، ممکن است این درد شدید مد تها حتی پس از اینکه بثورات پوستی از بین رفت ادامه داشته باشد. این درد طولانی مدت، درد عصبی پس از هرپس نامیده می شود. (post-herpetic neuralgia, PHN)

زونا در افراد ۵۰ ساله و مسن تر نسبت به افراد جوان تر به مراتب رایجتر است و با افزایش سن خطر ابتلا به زونا افزایش می یابد.

این بیماری همچنین در افرادی که سیستم ایمنی بدن آن ها به علت بیمار ی هایی از قبیل سرطان، و یا مصرف داروهایی مانند استروئیدها و یا شیمی درمانی تضعیف گردیده شایعتر است.

در ایالات متحده حداقل ۱ میلیون نفر در سال به زونا مبتلا میشوند.

درمان

جدید‌ترین و موثرترین داروی موجود در بازار والاسیکلوویر نام دارد و به شکل قرص در بسته‌های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی گرمی در داروخانه‌ها عرضه می‌شود. والاسیکلوویر در واقع یک پیش داروست که در بدن به آسیکلوویر تبدیل می‌شود .داروی آسیکلوویر و پمادهای ضد ویروس گیاهی مانند: میرتوپلکس، آفتوپلکس و ملیسان نیز در تسکین علایم بسیار کمک‌کننده هستند.

در تمامی این داروها رعایت یک نکته ضروری است و آن هم اینکه با مشاهده اولین علایم سوزش یا خارش و گزگز شدن پوست بایستی درمان را آغاز کرد تا نتایج سریع تر و بهتری مشاهده شود.

هدف از درمان، کاهش شدت و دوره بیماری، کاهش درد، تسریع در بهبود ضایعات پوستی و پیشگیری از عوارض درازمدت بیماری به ویژه درد عصبی به دنبال زونا می‌باشد. درمان در بیماران با ضعف سیستم ایمنی با هدف جلوگیری از گسترش پوستی و احشایی آن قابل توجه‌است.

معالجه زونا شامل داروی مسکن برای کنترل درد است. همچنین روی تاول‌ها گرد تالک می‌مالند^. ممکن است پس از بهبودی اثرات تاولها و زخمها باقی بماند.

واکسن زونا (زنده)

واکسن زنده زونا در سال ۲۰۰۶ مورد تائید  FDA  قرار گرفت. در مطالعات بالینی، این واکسن خطر ابتلا به زونا را تا ۵۰ %در افراد   ۶۰ساله و مسن تر کاهش داد. این واکسن می تواند احتمال درد پس از هرپس و همچنین شدت درد در افرادی که هنوز پس از واکسیناسیون هم زونا میگیرند را کاهش دهد.

تزریق یک دوز واکسن زنده زونا برای افراد ۶۰ ساله و بالاتر توصیه می شود.

واکسن زونا (نوترکیب)

واکسن نوترکیب زونا در سال ۲۰۱۷ به منظور پیشگیری از زونا مورد تائید FDA  قرار گرفت. در مطالعات بالینی، این واکسن بیش از % ۹۰ در پیشگیری از زونا مؤثر بود. همچنین می تواند احتمال PHN را کاهش دهد. برای افراد بزر گسال ۵۰ ساله و مسن تر، دو دوز، به فاصله ۲تا ۶ ماه از هم توصیه می شود.

این واکسن نیز برای افرادی توصیه میشود که قبلاً واکسن زنده زونا Zostavax را تزریق کرده اند. هیچ گونه ویروس زند ه ای در این واکسن وجود ندارد.

 بعضی از افراد نباید این واکسن را دریافت کنند

• وقتی مبتلا به هر گونه آلرژی شدیدی هستید .ممکن است برای فردی که پس از دریافت یک دوز از واکسن زنده زونا دچار واکنش آلرژیک خطرناکی شده است یا نسبت به بخشی از این واکسن آلرژی شدیدی دارد تزریق واکسن توصیه نشود.
• وقتی باردار هستید، یا فکر می کنید ممکن است باردار باشید. زنان باردار باید صبر کنند زمانی که دیگر باردار نیستند واکسن زنده زونا را دریافت کنند. زنان باید پس از تزریق واکسن زنده زونا به مدت ۱ ماه از بارداری پیشگیری نمایند.
• وقتی به خاطر ابتلا به بیماری مانند سرطان یا اچ آی وی (ایدز( یا قرارگیری تحت درما نهای پزشکی )مانند پرتودرمانی،ایمنی درمانی، استروئید یا شیمی درمانی( سیستم ایمنی ضعیفی دارید.
• وقتی مریض احوال هستید. در صورت ابتلا به بیماری خفیفی مانند سرماخوردگی، احتمالاً میتوانید همین امروز واکسن را دریافت کنید. در صورتی که به بیماری شدید یا متوسطی مبتلا هستید، احتمالاً باید تا زمان بهبودی کامل صبر کنید.

خطرات یا  واکنش به  واکسن

مانند هر دارو، واکسنها نیز ممکن است اثرات جانبی داشته باشند. پس از انجام واکسیناسیون زنده زونا، فرد ممکن است موارد ذیل را تجربه کند:

• قرمزی
• درد
• تورم یا خارش در محل تزریق
• سردرد

این اثرات جانبی معمولاً خفیف بوده و خود به خود از بین می روند.

به ندرت واکسن زنده زونا میتواند باعث ایجاد بثورات یا زونا شود. برخی افراد دچار درد شانه میشوند که می تواند نسبت به سوز شهای متداولی که پس از تزریق رخ می دهد، شدیدتر وطولانیتر باشد. اغلب به ندرت چنین اتفاقی میافتد.

هر دارویی میتواند منجر به واکنش آلرژیک شدید شود. مانند هر داروی دیگری، احتمال اینکه واکسنی موجب صدمات شدید و مرگ شود بسیار کم است.